Streszczenia z Konferencji naukowo-szkoleniowej pt. ŻYWIENIE KLINICZNE W PRAKTYCE – wielospecjalistyczna współpraca, Gdańsk, 5.04.2019

Tytuł: Psychodietetyka w praktyce

Magdalena Maciejewska-Cebulak

Klinika Onkologii i Radioterapii , Gdański Uniwersytet Medyczny

Współpraca z pacjentem wymagającym interwencji żywieniowej stwarza konieczność holistycznego podejścia terapeutycznego. Jednym z ważnych elementów interdyscyplinarnej współpracy jest rola psychologicznych aspektów związanych z jedzeniem (zarówno unikaniem jak i nadmierną konsumpcją). Zwiększone zainteresowanie tą problematyką doprowadziło do ukształtowania się nowego nurtu łączącego dietetykę i psychologię – psychodietetyki. Specjaliści wykształceni w tej dziedzinie upatrują przyczyn zaburzeń jedzenia w specyficznych konstruktach i mechanizmach psychologicznych, a wybrane zaburzenia odżywiania łączą z pewnymi cechami osobowości, temperamentu oraz charakterystycznymi relacjami w rodzinie. Zespół kompulsywnego objadania się jest niespecyficznym zaburzeniem odżywiania się, wymagającym szczególnej interwencji psychodietetycznej. Brak działań prowadzi do rozwoju otyłości, a w dalszej kolejności innych chorób dietozależnych. U osób cierpiących na to zaburzenie obserwuje się pewne charakterystyczne cechy osobowości takie jak impulsywność, poszukiwanie doznań oraz brak samodyscypliny. To w połączeniu z zaburzeniami samoregulacji stwarza ryzyko zachowań impulsywnych oraz kompulsywnych, związanych z odczuwaniem negatywnych emocji. W tej sytuacji jedzenie jest traktowane jako lek na smutek i krótkotrwale zmniejsza napięcie emocjonalne. Kolejno pojawia się wstręt do samego siebie i poczucie winy, motywując tym samym do stosowania restrykcyjnej diety (zazwyczaj głodówki), która z kolei wywołuje negatywne stany emocjonalne i stwarza doskonałe podłoże do epizodów objadania się. Uświadomienie pacjentowi mechanizmu błędnego koła oraz pokazanie możliwych rozwiązań jest jednym z ważnych zadań psychodietetyka, który wykorzystując wiedzę teoretyczną i praktyczną, stosuje odpowiednie techniki komunikacji, motywacji oraz wsparcia pacjenta podczas zmiany nawyków żywieniowych. Niezmiernie istotne jest budowanie poczucia własnej wartości, skuteczności i pewności siebie. Łączenie wiedzy z zakresu żywienia oraz psychologii odżywiania się to niezwykle ważne umiejętności w pracy z pacjentem.

 

Tytuł: Niedożywienie pacjentów z chorobą nowotworową – standard postępowania przed zabiegiem operacyjnym

Marcin Folwarski

Katedra Żywienia Klinicznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Poradnia Żywienia do i Pozajelitowego Copernicus sp. z o.o. Gdańsk.

Oddział Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Chirurgii Onkologicznej. Szpital Specjalistyczny w Kościerzynie.

Niedożywienie w chirurgii jest niezależnym czynnikiem ryzyka powikłań leczenia wpływając na czesne i odległe wyniki leczenia. Przedoperacyjna utrata masy ciała wpływa niekorzystnie na przeżycia w chirurgii kolorektalnej, nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego, głowy i szyi czy ginekologii onkologicznej. W wielu badaniach potwierdzono znaczenie okresu przygotowania do rozległych zabiegów chirurgicznych w formie usystematyzowanych programów prehabilitacji, których nieodzownym elementem jest przygotowanie żywieniowe. Niema obecnie wątpliwości, że stosowanie protokołów ERP (Enhanced Recovery Protocol) czy ERAS (Enhanced Recovery After Surgery Protocol) w okołooperacyjnej opiece szpitalnej nie tylko zmniejsza ryzyko wczesnych powikłań leczenia operacyjnego, skraca czas hospitalizacji, ale i wydłuża przeżycia pacjentów onkologicznych.

Definiowanie ciężkiego ryzyka żywieniowego pacjentów chirurgicznych powinno opierać się wg. wytycznych ESPEN na:

Utracie masy ciała >10-15% w ciągu ostatnich 6 miesięcy

BMI – 18,5 kg/m2

SGA – Stopień C lub NRS 2002 >5

Przedoperacyjny poziom albuminy <30g/l (bez cech niewydolności wątroby lub nerek)

Wskazania do interwencji żywieniowej obejmują pacjentów:

Dużym ryzykiem żywieniowym

Niedożywionych (niezależnie od rodzaju niedożywienia)

Bez możliwości odżywienia doustnego pokrywającego co najmniej 50% należnej podaży składników odżywczych w poprzedzające 7dni

Brak możliwości odżywiania droga doustną przez okres dłuższy niż 5 dni

W przypadku planowanego leczenia chirurgicznego u pacjenta z stwierdzonym ciężkim ryzykiem żywieniowym konieczna jest interwencja żywieniowa trwająca, co najmniej 7-14 dni nawet, jeśli opóźni to leczenie chirurgiczne. Osobną grupą są pacjenci, którzy wcześniej przebyli leczenie chirurgiczne z powikłaniami infekcyjnymi. W takich sytuacjach przygotowanie powinno trwać przynajmniej 6 tygodni.

Drogą leczenia żywieniowego z wyboru jest droga doustna lub przewodu pokarmowego. Pacjenci, którzy nie są w stanie pokryć zapotrzebowania drogą doustną powinni przyjmować doustne suplementy diety ONS. Zaleca się żywienie okołooperacyjne z dodatkiem składników immunomodulujących, głównie po zabiegu, z zastrzeżeniem, że brak definitywnych dowodów na ich przewagę nad dietami standardowymi. Żywienie pozajelitowe jest wskazane u pacjentów, którzy nie mogą pokryć zapotrzebowania droga doustną.

Piśmiennictwo

1. Leandro-Merhi VA, de Aquino JLB. Determinants of Malnutrition and Post-operative Complications in Hospitalized Surgical Patients. J Health Popul Nutr. wrzesień 2014;32(3):400–10.

2. Hijazi Y, Gondal U, Aziz O. A systematic review of prehabilitation programs in abdominal cancer surgery. Int J Surg. marzec 2017;39:156–62.

3. Shahjehan F, Merchea A, Cochuyt JJ, Li Z, Colibaseanu DT, Kasi PM. Body Mass Index and Long-Term Outcomes in Patients With Colorectal Cancer. Front Oncol [Internet]. 17 grudzień 2018

4. Leandro-Merhi VA, de Aquino JLB. Determinants of malnutrition and post-operative complications in hospitalized surgical patients. J Health Popul Nutr. wrzesień 2014;32(3):400–10.

5. Weimann A, Braga M, Carli F, Higashiguchi T, Hübner M, Klek S, i in. ESPEN guideline: Clinical nutrition in surgery. Clin Nutr. 2017;36(3):623–50.

6. Gillis C, Buhler K, Bresee L, Carli F, Gramlich L, Culos-Reed N, i in. Effects of Nutritional Prehabilitation, With and Without Exercise, on Outcomes of Patients Who Undergo Colorectal Surgery: A Systematic Review and Meta-analysis. Gastroenterology. 1 sierpień 2018;155(2):391-410.e4.

7. Cederholm T, Barazzoni R, Austin P, Ballmer P, Biolo G, Bischoff SC, i in. ESPEN guidelines on definitions and terminology of clinical nutrition. Clin Nutr. 2017;36(1):49–64.

8. Arends J, Bachmann P, Baracos V, Barthelemy N, Bertz H, Bozzetti F, i in. ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clin Nutr. 2017;36(1):11–48.

 

Tytuł: Refeeding syndrome czy nadal jest problemem?

Kinga Szczepanek

Szpital w Wielospecjalistyczny im. Stanley Dudrick’a w Skawinie

Nieprawidłowe wprowadzenie żywienia u wyniszczonych chorych może stanowić zagrożenie dla ich życia i zdrowia. Refeeding syndrome (RS, zespół ponownego odżywienia) – występujący na skutek włączania żywienia (drogą zarówno doustną, jak i poza – oraz dojelitową) zespół objawów. Wiodącym objawem RS jest ciężka hipofosfatemia spowodowana zwiększonym zapotrzebowaniem i szybkim wyczerpywaniem się substratu do syntezy fosforanowych związków wysokoenergetycznych, których synteza po włączeniu węglowodanów gwałtownie się zwiększa. Równie istotne są: hipokaliemia czy hipomagnezemia (skutkujące: zaburzeniami rytmu serca, niewydolnością krążenia i oddechową). Na pogorszenie stanu pacjenta wpływają dodatkowo: retencja płynów i sodu (obrzęki i niewydolność krążenia) oraz nagły niedobór tiaminy upośledzający metabolizm glukozy z następczą kwasicą mleczanową. Tiamina nie jest magazynowana w odpowiednich ilościach, dlatego jakiekolwiek przyspieszenie metabolizmu węglowodanów może wyzwolić jej ostry niedobór. Co znamienne, badania pokazują na równie częste (a niektóre nawet na częstsze) występowanie RS w przypadku włączania żywienia drogą dojelitową (w warunkach domowych lub w oddziałach szpitalnych bez dostępu do rozszerzonego monitorowania). Prowadzenie takich pacjentów jest szczególnie trudne, ponieważ uzupełnianie fosforanów i tiaminy drogą przewodu pokarmowego nie zawsze jest skuteczne. W przypadku prowadzenia każdej interwencji żywieniowej, konieczne są: kontrola stężenia elektrolitów, glikemii i parametrów nerkowych w początkowym okresie (nawet gdy wyjściowe stężenia są prawidłowe), uzupełnianie elektrolitów przed i w trakcie leczenia żywieniowego ze względu na przesunięcia pomiędzy przedziałami, suplementacja witamin i pierwiastków śladowych, w tym szczególnie tiaminy (100 mg i.v. lub p.o. przez pierwsze 3–5 dni (w przypadku dużych niedoborów 200–300 mg/d, 10 dni). Żywienie należy włączać uważnie i stopniowo. Zalecana podaż to około 10 kcal/kg m.c./d (stopniowe zwiększanie 4-7 dni). W przypadkach szczególnie wysokiego ryzyka RS, np. BMI ≤14 kg/m², brak podaży żywienia przez okres powyżej 14 dni, może zachodzić konieczność rozpoczynania od 5 kcal/kg m.c./d.

 

Tytuł: Żywienie pacjentów z niewydolnością oddechową w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POCHP).

Marta Gruchała-Niedoszytko

Katedra Żywienia Klinicznego, Uniwersytet Medyczny w Gdańsku

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest powszechnie występującą chorobą wywołaną przez narażenie na dym papierosowy, pyły i gazy. Do najczęstszych chorób współtowarzyszących POCHP należy między innymi niedożywienie. Szacuje się, że występuje ono u 10 – 45% chorych ambulatoryjnych oraz 30 – 60% hospitalizowanych. Niewydolność oddechowa wymagająca domowego leczenia tlenem zwiększa ryzyko rozwoju niedożywienia. Niedożywiony pacjent chorujący na POCHP ma większe ryzyko zgonu w ciągu 5 lat w porównaniu z chorym o prawidłowym stanie odżywienia. Badania naukowe dowodzą skuteczności diety bogatotłuszczowej w leczeniu niedożywienia chorych na POCHP powikłanych niewydolnością oddechową. Sugeruje się, że dieta wysokotłuszczowa ze względu na niższy współczynnik oddechowy tłuszczu w porównaniu do węglowodanów wydaje się być lepiej tolerowana przez układ oddechowy, zmniejszać ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla, zwiększać tlenu we krwi oraz zmniejszać wentylację minutową. Porównanie diety dojelitowej wysokotłuszczowej z dietą wysokokaloryczną wysokobiałkową wykazało skrócenie czasu wentylacji mechanicznej o 62 godziny wśród chorych na POCHP. Wyniki badań nie są jednoznaczne. Istnieją badania dowodzące, że to ilość energii, a nie skład makroskładników diety wpływa na ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi. Metaanaliza grupy Cochrane 17 randomizowanych interwencyjnych badań klinicznych dowodzi skuteczności i bezpieczeństwa doustnych suplementów żywieniowych wysokokalorycznych i wysokobiałkowych. Wykazano, że terapia żywieniowa prowadzi do wzrostu masy ciała, beztłuszczowej masy ciała, wydłużenie dystansu w teście 6 minutowego chodu, wzrostu siły mięśni oddechowych oraz siły skurczu mięśni dłoni. Europejskie Towarzystwo Żywienia Do i Pozajelitowego podaje, że nie wykazano wyższości odżywek niskowęglowodanowych i wysokotłuszczowych nad tradycyjnymi preparatami bogatokalorycznymi i bogatobiałkowymi w leczeniu dojelitowym. W leczeniu pozajelitowym u stabilnych chorych na POCHP zaleca, żeby głównym źródłem energii pozabiałkowej były tłuszcze (35% – 65%), ze względu właśnie na możliwość wystąpienia hyperkapni w wyniku spalania węglowodanów.

 

Tytuł: Oś jelito-mózg

Katarzyna Gładyś

Katedra Żywienia Klinicznego, Gdański Uniwersytet Medyczny

Stale rosnąca liczba badań nad mikrobiomem jelitowym wykazała, że jest on ściśle powiązany z funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN), dlatego zaburzenia osi jelitowo-mózgowej mogą odgrywać znaczącą rolę w patogenezie m. in. czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego, ale także schizofrenii, depresji i autyzmu. Zaobserwowano, że właśnie w tych jednostkach chorobowych występuje nieprawidłowy skład mikrobioty jelitowej (m. in. obniżone stężenie Lactobacillus i Bifidobacteria, a podwyższone – Streptococcus i Escherichia coli) oraz zmniejszona ilość białek budujących ścisłe złącza między enterocytami – klaudyn i okludyn. Różnorodność bakteryjna, jak i sama szczelność bariery jelitowej zależą od wielu czynników – predyspozycji genetycznych, diety, procesu starzenia się, stanu chorobowego, stopnia aktywności fizycznej czy przewlekłej farmakoterapii. Mikroogranizmy i ich metabolity (m. in. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe-SCFA) mogą regulować nie tylko stężenie ochronnego śluzu wyścielającego światło jelita, ale także modulować wydzielanie cytokin pro – i przeciwzapalnych, pobudzać nerw błędny w odpowiedzi na stres oraz uczestniczyć w produkcji wielu neuromediatorów (histaminy, GABA) i ekspresji ich receptorów w mózgu. Ponadto wykazano, że dysbioza mikrobioty jelitowej odgrywa kluczową rolę w przemianach tryptofanu, zwiększając lub zmniejszając jego udział w powstawaniu serotoniny i metabolitów szlaku kynureninowego. W czynnościowych chorobach przewodu pokarmowego nawet prawidłowa percepcja mózgu na bodźce czuciowe jest skorelowana z funkcjonowaniem osi jelito-mózg. Modyfikacja składu mikrobioty jelitowej, także za pomocą zmiany sposobu żywienia, staje się zatem obiecującym narzędziem terapeutycznym, choć nadal nie do końca poznanym.

 

Tytuł: Wpływ składu mikrobiomu przewodu pokarmowego na skuteczność i bezpieczeństwo leczenia przeciwnowotworowego

Karolina Kaźmierczak-Siedlecka¹, Jakub Ruszkowski², Marcin Folwarski³, Karolina Skonieczna-Żydecka4 , Wojciech Makarewicz¹

¹ Katedra i Klinika Chirurgii Onkologicznej, Gdański Uniwersytet Medyczny

² Katedra i Zakład Fizjopatologii, Gdański Uniwersytet Medyczny

³ Katedra Żywienia Klinicznego i Dietetyki, Gdański Uniwersytet Medyczny

⁴ Zakład Biochemii i Żywienia Człowieka,Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Katedra Żywienia Klinicznego, Gdański Uniwersytet Medyczny

Skład mikrobiomu przewodu pokarmowego wpływa m.in. na proces karcynogenezy oraz skuteczność i bezpieczeństwo leczenia przeciwnowotworowego (1). U pacjentów z dużą ilością bakterii Fusobacterium nucleatum w tkankach nowotworowych jelita grubego obserwuje się zwiększoną oporność na chemioterapię (poprzez zwiększenie ekspresji genu BIRC3) i pobudzenie w komórkach nowotworowych autofagii zapobiegającej ich apoptozie (1,2). Nasilona produkcja metanu podczas leczenia 5-fluorouracylem zwiększa częstość występowania zaparć u chorych z rakiem jelita grubego (3). Mikrobiom przewodu pokarmowego może mieć wpływ na wystąpienie przecieków w zespoleniu jelitowym u chorych leczonych operacyjnie. Pacjenci, u których doszło do przeciekania, mają mniejszą bioróżnorodność mikrobiomu jelit, a także zwiększoną ilość bakterii rozkładających mucynę (rodzina Lachnospiraceae i Bacteroidaceae) (4). U chorych z rakiem przełyku, którzy po ezofagektomii rozwijają przeciek, odnotowuje się zwiększoną zmienność w przedoperacyjnym składzie mikrobiomu śliny i żołądka w porównaniu do osób nie mających takiego powikłania (5). W badaniu na modelach zwierzęcych wykazano, że w patogenezie przecieku w zespoleniu jelitowym bierze udział bakteria Enterococcus faecalis, która ma zdolność do degradowania kolagenu i aktywowania metaloproteinazy-9 (6). Skład mikrobiomu przewodu pokarmowego moduluje odpowiedź na immunoterapię z zastosowaniem przeciwciał PD-1. W próbce kału chorych z czerniakiem, u których nastąpiła prawidłowa odpowiedź na immunoterapię, zaobserwowano większą ilość bakterii z rodziny Ruminococcaceae w porównaniu do osób z brakiem prawidłowej odpowiedzi na leczenie (7). Pacjenci z chorobą nowotworową, którzy prawidłowo odpowiadają na immunoterapię mają zwiększona ilość bakterii Akkermansia muciniphila (8).

Piśmiennictwo

1. Yu T., Guo F., Y Y., Sun T., Ma D., Han J., et al. Fusobacterium nucleatum promotes chemoresistanance to colorectal cancer by modulating autophagy. Cell.2017;170(3):548-563.

2. Zhang S., Yang Y., Weng W., Guo B., Cai G., Ma Y., et al. Fusobacterium nucletaum promotes chemoresistance to 5-fluorouracil by upregulating BIRC3 expression in colorectal cancer. J Exp Clin Cancer Res.2019;38(1):14.

3. Holma R., Korpela R., Sairanen U., Blom M., Rautio M., Poussa T., et al. Colonic methane production modifies gastrointestinal toxicity associated with adjuvant 5-fluorouracil chemotherapy for colorectal cancer. J Clin Gastrotenterol. 2013;47(1):45-51.

4. van Praagh J., de Goffau M., Bakker I., van Goor H., Harmsen H.J., Olinga P., et al. Mucus microbiome of anastomotic tissue during surgery has predictive value for colorectal anastomotic leakage. Ann Surg.2018.

5. Reddy R.M., Weir W.B., Barnett S., Heiden B.T., Orringer M.B., Lin J., et al. Increased variance in oral and gastric microbiome correlates with espophagectomy anastomotic leak. Ann Thorac Surg.2018;105(3):865-870.

6. Shogan B.D., Belogorsteva N., Luong P.M., Zaborin A., Lax S., Bethel C., et al. Collagen degradation and MMP9 activation by Enterococcus faecalis contributes to intestinal anastomotic leak. Sci Transl Med. 2015;7(286):286ra68.

7. Gopalakrishnan V., Spencer N.C., Nezi L., Reuben A., Andrews M.C., Karpinets T.V., et al. Gut microbiome modulates response to anti-PD-1 immunotherapy in melanoma patients. Science. 2018; 359(6371):97-103.

8. Routy B., Le Chatelier E., Derosa L., Duong C.P.M., Tidjani Alou M., Daillere R., et al. Gut microbiome influences efficacy of PD-1-based immunotherapy against epithelial tumors. Science. 2018;359(6371):91-97.

 

Tytuł: Wpływ spożycia izoflawonów na objawy chorobowe u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego w okresie remisji

Dominika Skolimowska, Dominika Głąbska

Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Wstęp: Mimo licznych badań, etiologia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego nie została do końca poznana. Dieta jest wskazywana jako jeden z potencjalnych czynników mających wpływ na przebieg schorzenia.

Materiał i metody: Badaniem zostali objęci pacjenci ze zdiagnozowanym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, będący w czasie badania w okresie remisji. Analizę spożycia izoflawonów w grupie 56 pacjentów przeprowadzono w oparciu o trzydniowe bieżące notowanie spożycia. Oceniono średnie dobowe spożycie daidzeiny, genisteiny, glicyteiny oraz sumy izoflawonów. Uzyskano również informacje o objawach chorobowych na podstawie deklaracji pacjentów.

Wyniki: U pacjentów, którzy nie deklarowali obecności śluzu w kale, stwierdzono wyższe spożycie daidzeiny (p=0,0350) oraz sumy izoflawonów (p=0,0341) w porównaniu z tymi, którzy deklarowali takie dolegliwości. Równocześnie, w grupie chorych, którzy deklarowali obecność ropy w kale, w porównaniu z grupą chorych, którzy tych dolegliwości nie deklarowali, stwierdzono wyższe spożycie z dietą daidzeiny (p=0,0494). Nie stwierdzono istnienia korelacji pomiędzy spożyciem izoflawonów a występowaniem krwi w kale (p>0.05).

Wnioski: Na podstawie uzyskanych wyników podejrzewać można istnienie związku pomiędzy spożyciem izoflawonów a objawami chorobowymi, stwierdzanymi u pacjentów będących w remisji, jednakże zależność ta jest prawdopodobnie złożona i nie wynika z jednego, a z wielu mechanizmów działania izoflawonów.

 

Tytuł: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszcowe i ich znaczenie kliniczne

Karolina Skonieczna-Żydecka, Zakład Biochemii i Żywienia Człowieka, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (ang. Short Chain Fatty Acids – SCFAs) to zawierające od 2 do 6 węgli produkty fermentacji bakteryjnej włókna pokarmowego oraz skrobi opornej. Synteza SCFAs zachodzi w jelicie w warunkach beztlenowych i generuje 300–400 mmol tych związków na dobę. Najistotniejsze fizjologicznie są kwas octowy, propionowy oraz masłowy. SCFAs korzystnie oddziałują na metabolizm glukozy i białek w wątrobie oraz uczestniczą w procesach epigenetycznych. Związki te w mechanizmach redukcji translokacji bakteryjnej oraz jako ważne źródła energii dla kolonocytów zapewniają integralność bariery jelitowej. Poza tym poprzez hamowanie aktywności mediatorów zapalnych w nabłonku jelitowym, są doskonałym punktem uchwytu dla wszelkich działań przeciwzapalnych stosowanych w praktyce dietetycznej i klinicznej. Wyniki najnowszych badań naukowych dowodzą, że receptory dla SCFAs znajdują się w obrębie bariery krew-mózg. Uzasadnia to w jednoznaczny sposób a raportowany wcześniej w badanich in vivo korzystny wpływ SCFAs na przepuszczalność bariery krew-mózg, kształtowanie właściwych zachowań społecznych, a nawet redukcję somatyzacji zaburzeń psychologicznych wywołanych przewlekłym stresem. Sprawia to, że dieta bogata w substraty dla syntezy SCFAs i/lub przyjmowanie szczepów probiotycznych efektywnie je syntetyzujących może być potencjalnie częścią terapii pacjentów leczonych z powodu chorób przewlekłych, tak czynnościowych jak i organicznych, oraz zaburzeń psychicznych.

 

Tytuł: Zespołowa praca neurologopedy i fizjoterapeuty, jako wsparcie wobec zaburzeń karmienia i opiece nad dzieckiem z Diffuse Intrinsic Pontine Glioma (DIPG)

Magdalena Nosko-Goszczycka, Neurologopeda, terapeuta NDT-Bobath i AAC,

Dawid Goszczycki Fizjoterapeuta, terapeuta NDT-Bobath i AAC

Na całym świecie uważa się, że ponad 1000 dzieci umiera każdego roku po zdiagnozowaniu specyficznego raka mózgu zwanego rozproszonym wewnętrznym glejakiem pontinowym (DIPG-Diffuse Intrinsic Pontine Glioma). Guz powstaje w moście. Agresywnie, szybko dyfunduje i infiltruje pień mózgu i cały mózg do czasu śmierci. DIPG uciska na drogi nerwowe m.in. odpowiadające za równowagę, mówienie i jedzenie. Cele rehabilitacyjne ewaluowały przez pół roku terapii, proporcjonalnie do kondycji psychofizycznej dziewczynki. W trakcie sesji fizjoterapeutycznych i logopedycznych skupiano się na: torowaniu neurologicznych łańcuchów, wytworzenie kompensacji poprzez prowadzenie ćwiczeń oddechowych, izometrycznych, językowych wykorzystując wspomagania terapii neurorozwojowej NDT-Bobath. Biorąc pod uwagę pogarszający się stan zdrowia dziecka, istotne było wprowadzenie zmian podczas karmienia. Postępowanie zespołowe: fizjoterapeuty i neurologopedy względem 5-latki z DIPG pozwalało na kompleksowość terapii. Praca zespołowa obejmowała modyfikację pozycji, konsystencji, technik karmienia oraz wdrażanie urządzeń wspomagających kontrolę głowy i komunikację. Budowanie indywidualnego systemu AAC – komunikacji wspomagającej i alternatywnej jest procesem wymagającym holistycznej wiedzy rehabilitacyjnej. Praca zespołowa terapeutów AAC, w tym fizjoterapeuty i neurologopedy umożliwia porozumiewania się dziecka z otoczeniem pomimo postępu choroby. Udzielanie instruktażu w zakresie komunikacji, pozycjonowanie, karmienia czy pielęgnacji rodzicom proporcjonalnie przekłada się na zwiększenie jakości życia dziecka i stanowią realne wsparcie dla rodziny. Zespołowa praca neurologopedy i fizjoterapeuty pozwala efektywniej wyjść naprzeciw dynamicznie zmieniającemu się obrazowi zaburzeń karmienia, z jakimi boryka się dziecko i tym samym stanowi wsparcie leczenie pacjenta z DIPG.

 

Tytuł: Zaburzenia stanu odżywienia u pacjentów zakwalifikowanych do zabiegu operacyjnego z powodu choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego

Katarzyna Boniecka*, Sylwia Czaja-Stolc*, Diana Maciejczyk*, Marta Juchum*, Edyta Wernio**, Jolanta Dardzińska**

*Koło studenckie Dietetyki , **Zakład Żywienia Klinicznego i Dietetyki, Katedra Żywienia Klinicznego, Gdański Uniwersytet Medyczny

Wstęp: Nieprawidłowy sposób żywienia może zwiększać ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów i powikłań leczenia operacyjnego, dlatego celem badania była kompleksowa ocena stanu odżywienia u pacjentów zakwalifikowanych do zabiegu operacyjnego z powodu choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego.

Materiał i metody Zbadano 52 osoby (24K, 28M) w wieku 67,5 ± 9,2 lat poddane alloplastyce stawu biodrowego w Klinice Ortopedii GUMed. Średni BMI wynosił 28,1 ± 3,9 kg/m². Otyłość rozpoznano u 25,5% pacjentów, nadwagę u 52,9 %, a prawidłową masę ciała u 21,6%. Oceniono stan odżywienia według MNA, zbadano skład ciała z użyciem bioimpedancji elektrycznej oraz siłę mięśniową. Ponadto zebrano i przeanalizowano 24=godzinny wywiad żywieniowy.

Wyniki: Na podstawie MNA stwierdzono, że zagrożonych niedożywieniem było 34,6% badanych. Zbyt niską wartość FFMI stwierdzono u 5,4% badanych, a obniżoną wartość kąta fazowego wykazano u 13,9% pacjentów. Wartość siły uścisku dłoni była obniżona u 5,8% pacjentów.

Podaż białka w diecie wg EAR była za niska u 44,4% badanych, wapnia u 84,4% osób; stosunek Ca/P wyniósł 0,53 (przy zalecanej wartości 1-1,5). Podaż witaminy D z dietą wynosiła średnio 2,5 ± 2,2 µg (AI = 15 µg). Nie zaobserwowano istotnych różnic pomiędzy grupą osób ze stwierdzonymi powikłaniami pooperacyjnymi oraz bez powikłań Czas pobytu w szpitalu istotnie korelował z wskaźnikiem niedożywienia ECM/BCM (r=0,35, p<0.05).

Wnioski: W badanej grupie zaobserwowano zaburzenia stanu odżywienia w postaci nadmiernej masy ciała, z jednoczesnym ryzkiem niedożywienia oraz niskie spożycie białka, wapnia i witaminy D w diecie.

 

Tytuł: Postępowanie z pacjentem niedożywionym w misyjnych placówkach medycznych – opis przypadku

Daniel Kasprowicz

mgr dietetyki, Student kierunku Pielęgniarstwo, Gdański Uniwersytet Medyczny

Wstęp: Według najnowszego raportu FAO na świecie skutki złego odżywienia odczuwa przeszło 821 mln ludzi, z czego 22% to dzieci poniżej piątego roku życia. Głównym czynnikiem niedożywienia w krajach globalnego południa jest ubóstwo, jednak ważną rolę odgrywa słaba jakość kształcenia personelu medycznego oraz brak algorytmów leczenia przystosowanych do potrzeb i możliwości danego regionu. Celem pracy było zwrócenie uwagi na brak odpowiednich metod leczenia niedożywienia oraz wskazanie problemów pielęgnacyjnych pacjentów misyjnych placówek medycznych.

Opis metod i przypadku: W pracy przedstawiono przypadek 5-miesięcznej pacjentki z kliniki medycznej w Mampikony (Madagaskar) objętej interwencją pielęgnacyjno-żywieniową ze względu na znaczny niedobór masy ciała, infekcję dróg oddechowych i nieregularną gorączkę. Przeprowadzono ocenę stanu odżywienia za pomocą technik antropometrycznych. Wykonano morfologię krwi z rozmazem, badanie parazytologiczne moczu i kału, pomiar stężenia glukozy we krwi oraz szybkie testy diagnostyczne w kierunku wykrycia malarii, WZW B i WZW C oraz HIV/AIDS. U pacjentki rozpoznano ciężkie ostre niedożywienie, zakażenie Plasmodium falciparum, hipoglikemię, anemię oraz zapalenie dolnych dróg oddechowych.

Zastosowano leczenie przeciwmalaryczne z wlewem glukozy 5% oraz antybiotykoterapię a interwencję żywieniową oparto na preparatach dla niemowląt (Formula 1) wzbogaconych o żelazo i probiotyki. Uzyskano znaczną poprawę stanu odżywienia i zdrowia w pierwszych 14 dniach od wprowadzenia leczenia.

Wnioski: Poprawna ocena stanu odżywienia i zdrowia pacjentów pediatrycznych jest niezwykle istotna do podjęcia interwencji żywieniowej i pielęgnacyjnej. Leczenie niedożywionych powinno opierać się na indywidualnym podejściu, gdyż algorytmy leczenia niedożywienia w misyjnych placówkach medycznych zalecane przez Światową Organizację Zdrowia zdają się być nieodpowiednie u pacjentów obciążonych wielokrotnym niedożywieniem i chorobami tropikalnymi.