Artykuły nr 1.2022 (58) XII Konferencja naukowo-szkoleniowa „Żywienie kliniczne w praktyce”, Gdynia 23.04.2022XII Konferencja naukowo-szkoleniowa „Żywienie kliniczne w praktyce”, Gdynia 23.04.2022
- Nadrzędna kategoria: artykuły "Postępy Żywienia Klinicznego"
- Kategoria: nr 1.2022 (58)
XII Konferencja naukowo-szkoleniowa „Żywienie kliniczne w praktyce”
Gdynia 23.04.2022
Sprawozdanie oraz streszczenia wykładów
23.04.2022 w Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni odbyła się XII konferencja naukowo-szkoleniowa dotycząca żywienia klinicznego, a w szczególności praktycznych aspektów tej procedury. Spotkanie było zorganizowane pod patronatem JM Rektora GUMed, Polskiego Towarzystwa Żywienia Dojelitowego, Pozajelitowego i Metabolizmu (POLSPEN) oraz Prezydenta Miasta Gdynia. Konferencja podobnie jak w poprzednich latach cieszyła się dużym zainteresowaniem, zgromadziła ok 300 uczestników.
Podczas konferencji odbyły się 3 sesje poświęcone zagadnieniom żywienia klinicznego w szpitalu oraz nowym aspektom żywienia. Trzecia sesja została zorganizowana przez Studenckie Koło Naukowe działające przy Katedrze Żywienia Klinicznego GUMed.
Wykłady obejmowały ważne zagadnienia kompleksowej opieki żywieniowej. Dotyczyły kwalifikacji do żywienia do- i pozajelitowego, realizacji wsparcia żywieniowego w szpitalu oraz zaleceń co do opieki żywieniowej w okresie po wypisaniu ze szpitala i w czasie rekonwalescencji. Ze szczególną uwagą odnosiły się do grupy chorych onkologicznych, leczonych chirurgicznie i zachowawczo. Omówiono szczegółowo postępowanie w zespole krótkiego jelita oraz podjęto temat leczenia powikłań jelitowych po przechorowaniu SARS COV-2. Praktycznie wszyscy wykładowcy podkreślali konieczność współpracy lekarzy różnych specjalności z dietetykiem, personelem pielęgniarskim oraz psychologiem w prowadzeniu efektywnej opieki żywieniowej nad pacjentem. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo wysoki poziom referatów poglądowych o wsparciu żywieniowym w wybranych stanach chorobowych wygłoszonych w sesji studenckiej. Wystąpienia przygotowali studenci Wydziału lekarskiego oraz kierunku Dietetyka zrzeszeni w kole naukowym.
prof. dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz
prof. dr hab. n. med. Wiesław J. Kruszewski
Streszczenia wykładów
dr n. med. Aleksandra Różowicz-Mreła
Centrum Onkologii im prof. Franciszka Łukaszczyka, Bydgoszcz
Tytuł: Współpraca lekarz dietetyk
Współpraca specjalistów zajmujących się wsparciem żywieniowym pacjenta na różnych etapach leczenia opiera się na zasadach działania w ramach szpitalnych zespołów żywieniowych (nutrition support teams). Zespół żywieniowy jest grupą osób, której głównym zadaniem jest umiejętność rozpoznawania pacjentów z grupy ryzyka wystąpienia niedożywienia, niewydolności przewodu pokarmowego, ale przede wszystkim prowadzenia leczenia żywieniowego w celu poprawy stanu odżywienia. Zakres współpracy lekarza z dietetykiem w głównej mierze zależy od etapu leczenia i planowanego postępowania. Współpraca z chirurgiem powinna mieć swój początek w okresie przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego. Jest to czas na przygotowanie organizmu do wysiłku jakim jest sama operacja ale i późniejsza rehabilitacja. Szczególnie zależy nam na wyrównaniu/ poprawie parametrów metabolicznych poprzez wdrożenie prawidłowych nawyków żywieniowych z indywidualnie dostosowaną suplementacją doustnych diet medycznych oraz włączeniu aktywności fizycznej celem poprawy wydolności oddechowej oraz jakości / ilości tkanki mięśniowej. W okresie pooperacyjnym współpraca opiera się na bieżącym monitorowaniu stanu klinicznego, zmian metabolicznych i w oparciu o wiedzę na temat wykonanego zabiegu operacyjnego dietetyk monitoruje rozszerzanie diety doustnej bądź leczenie żywieniowe (dojelitowe/ pozajelitowe). Elementem spajającym opiekę żywieniową w trakcie hospitalizacji jest edukacja żywieniowa chorego na okres poszpitalny, który z punktu widzenia rekonwalescencji i dalszego planowanego leczenia (np. onkologicznego) także ma znaczenie. Dobra współpraca chirurga z dietetykiem, ale i z pozostałymi członkami zespołu żywieniowego, skutkuje bardziej efektywnym leczeniem żywieniowym i znacznie poprawia jakość ogólną opieki szpitalnej. Efektywność ta również ma wymierny efekt finansowy, o czym mówi się od lat.
Dr n.med. Marcin Folwarski
Katedra Żywienia Klinicznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Tytuł: Kompleksowa opieka żywieniowa w warunkach domowych
Leczenie żywieniowe w warunkach domowych (HAN – home artificial nutrtition) jest istotnym elementem systemu opieki zdrowotnej. Umożliwia kontynuacje szpitalnego leczenia żywieniowego do i poza jelitowego po ustaniu wskazań do hospitalizacji. Daje również możliwość uzyskania poprawy stanu odżywienia w okresie rekonwalescencji lub przed planowanym leczeniem szpitalnym np. terapią onkologiczną lub leczeniem operacyjnym. By nowoczesna terapia żywieniowa była skuteczna musi być kompleksowa. Kompleksowość z kolei zakłada wielospecjalistyczne podejście do leczenia. Podstawowym elementem jest zaawansowana wiedza dotycząca samego leczenia żywieniowego, ale pacjent kwalifikowany do HAN wymaga również rehabilitacji, opieki nad dostępem żywieniowym, wsparcia psychologa, leczenia bólu, weryfikacji farmakoterapii, dopasowania diety doustnej. Dlatego właśnie zalecenia towarzystw naukowych wskazują, że HAN wymaga wielodyscyplinarnego zespołu. Dobra współpraca lekarza, dietetyka, pielęgniarki, farmaceuty, rehabilitanta/fizjoterapeuty, psychologa zwiększa szanse pacjenta na skuteczne leczenie. Analiza polskich ośrodków wskazuje na znaczne braki personelu i ogromne potrzeby logistyczne. Temat jest tym bardziej istotny, ponieważ analizy trendów w epidemiologii wskazują, że do HAN kwalifikowani są coraz starsi pacjenci, coraz częściej z wskazań onkologicznych. W budowaniu zespołów żywieniowych należy zatem uwzględniać również specjalistów medycyny paliatywnej.
Prof. Wiesław Janusz Kruszewski
Zakład Propedeutyki Onkologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Tytuł: Dlaczego prehabilitacja wymaga pracy zespołu współpracujących specjalistów?
Prehabilitacja, czyli przygotowanie pacjenta do optymalnego przejścia przez niosącą ze sobą ryzyko powikłań i przykrych następstw procedurę medyczną, znajduje coraz powszechniejsze uznanie. Pomimo braku finansowania ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia wdrażamy to postępowanie w coraz szerszym zakresie w postępowaniu z chorymi. W oczekiwaniu na upowszechnienie tego postępowania w naszym systemie opieki zdrowotnej analizujemy doświadczenia z ośrodków zagranicznych, w których udało się wdrożyć pełno profilowe programy wielospecjalistycznej prehabilitacji. W wystąpieniu poddano analizie czynniki warunkujące ukończenie prehabilitacji przez jak największy odsetek pacjentów przystępujących do tej procedury. Zwrócono szczególną uwagę na wiodącą rolę specjalisty od wpływania na zachowania ludzkie, który z założenia powinien prowadzić nadzór zarówno nad pacjentem i jego bliskimi, jak i nad personelem medycznym odpowiedzialnym za poszczególne procedury składające się na prehabilitację.
Dr hab. n. med. i zdr. Karolina Skonieczna-Żydecka
Samodzielna Pracownia Badan Biochemicznych, Katedra Żywienia Człowieka i Metabolomiki, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Tytuł: Strategie suplementacyjne u pacjentów w przebiegu choroby Covid-19 i post Covid
W przebiegu zespołu „Post Covid” obserwuje się utrzymujące się objawy i/lub opóźnione lub długotrwałe powikłania samej choroby. Pacjenci po przechorowaniu COVID-19 w 10% przypadków mogą mieć problemy zdrowotne utrzymujące się przez co najmniej rok, zaś aż trzy czwarte pacjentów opisuje co najmniej jeden objaw w 6 miesięcy po wyzdrowieniu. Do najczęściej raportowanych należą objawy żołądkowo-jelitowe, w tym „utrata apetytu”, nudności , wymioty, biegunka i ból brzucha. Jest to spowodowane wiązaniem SARS-CoV-2 z receptorami enzymu konwertującego angiotensynę 2 (ACE2) w komórkach nabłonka jelit, co może prowadzić do infekcji i uszkodzenia komórek bariery jelitowej. Poza tym, materiał dowodowy wskazuje, że wirus SARS-CoV-2 może atakować ośrodkowy układ nerwowy (OUN) w sposób bezpośredni lub – w większości przypadków – pośrednio, w wyniku ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Stwierdzono, że czynnik wirusowy przenika do miąższu mózgu początkowo przez nerwy obwodowe, a następnie infekcja rozprzestrzenia się przez synapsy. W opuszce węchowej, oprócz receptorów ACE ulegają ekspresji inne, niezbędne do zakażenia SARS-CoV-2. Drugim nerwem obwodowym, który odgrywa rolę w zakażeniu SARSCoV-2 jest nerw błędny, docierający ostatecznie do pnia mózgu. Warto zauważyć, że nerw błędny współtworzy oś jelitowo-mózgową, której dysfunkcja może wyjaśniać objawy neuropsychiatryczne występujące podczas COVID-19. Objawy zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego oraz neuropsychiatryczne, w których powstawaniu rolę odgrywa deregulacja osi mózgowo-jelitowej – są punktem uchwytu dla probiotyków ukierunkowanych na przywrócenie integralności bariery jelitowej i konsekwentnie niezakłóconej transmisji sygnałów nerwowych i biochemicznych w relacji jelito–układ nerwowy.
dr n.med. Jacek Szopiński
Oddział Chirurgii i Żywienia Klinicznego Wielospecjalistyczny Szpital Miejski w Bydgoszczy, Katedra Chirurgii Ogólnej, Chirurgii Wątroby i Chirurgii Transplantacyjnej CM UMK w Bydgoszczy
Tytuł: Zespól jelita krótkiego – multidyscyplinarna opieka
Zespół krótkiego jelita (ang. Short Bowel Syndrome, SBS) stanowi anatomicznie niejednorodny zespół chorobowy, którego istotą jest zmniejszenie powierzchni wchłaniania błony śluzowej jelit. Do głównych przyczyn należą zaburzenia ukrwienia jelit i powikłania chirurgiczne. Częstość występowania SBS w Europie wynosi od 1–40 / 1 mln mieszkańców. Zespół ma dynamiczny i zmienny obraz kliniczny, manifestuje się w pierwszym rzędzie zaburzeniem wchłaniania wody i elektrolitów w przewodzie pokarmowym, co skutkować może ciężką hipowolemią i dyselektrolitemią ze wszystkimi tego skutkami klinicznymi do zgonu włącznie. Długoterminowo, nieleczony SBS doprowadza do postępującego niedożywienia i wyniszczenia. W nieodległym historycznie czasie chorzy z SBS nie opuszczali szpitali do końca ich życia, często ginęli wskutek powikłań choroby. Wprowadzenie domowego żywienia pozajelitowego stało się przełomem w leczeniu umożliwiając chorym wieloletnie przeżycie we względnie dobrym komforcie. Leczenie chorych z SBS wymaga nie tylko dogłębnego zrozumienia patofizjologii choroby na różnych jej etapach ale także zaangażowania wielu specjalistów w tym dietetyków, gastroenterologów, chirurgów, specjalistów leczenia żywieniowego, pielęgniarek, chirurgów naczyniowych, radiologów itd. Niska częstość występowania SBS i dynamiczny charakter przebiegu staje się dużym wyzwaniem dla zespołów leczących. Czas zależności pacjentów od pełnego żywienia pozajelitowego jest różna, zakażenia lub dysfunkcja dostępów żylnych długoterminowych stanowi ogromne wyzwanie kliniczne. Problemem pozostają także: wpływ mieszanin żywieniowych dożylnych na funkcję wątroby i innych narządów, opieka stomijna, skłonność chorych do przestrzegania reżimu dietetycznego itd. Nową perspektywą dla chorych z SBS jest włączenie do leczenia analogów receptora GLP-2, które są w fazie zaawansowanych badań klinicznych. W prezentacji przedstawione zostaną także własne doświadczenia z wieloletniego prowadzenia chorych z SBS na różnych etapach.
mgr Aleksandra Mazurek
Zakład Towaroznawstwa Żywności, Katedra Żywienia Klinicznego Gdański Uniwersytet Medyczny
Tytuł: Nowe źródła białka w diecie współczesnego człowieka
Produkcja zwierzęca należy do głównej przyczyny zmian klimatycznych. W obliczu rosnącej liczby ludności na świecie, zmniejszającej się dostępności terenów rolniczych, istnieje silna potrzeba poszukiwania alternatywy dla konwencjonalnych źródeł białka. Jedną z perspektyw jest zastąpienie białek zwierząt rzeźnych przez białka owadów. Wykorzystanie białka owadów w żywieniu posiada wiele korzyści, nie tylko żywieniowych. Współczynnik konwersji biomasy owadów jest niższy, a czas produkcji znacznie krótszy niż w przypadku jakichkolwiek innych zwierząt. Dodatkową zaletą jest niskie zużycie wody oraz gruntu. Niski koszt środowiskowy białka owadziego jest jedną z jego głównych zalet w porównaniu z innymi źródłami. W raporcie FAO opublikowanym w 2009 r. wykazano, że produkcja owadów na szeroką skalę może przyczynić się do zmniejszenia głodu na całym świecie i ograniczenia intensywnego chowu zwierząt rzeźnych. Zawartość białka surowego w owadach waha się w szerokim zakresie od 20% do 70% w przeliczeniu na suchą masę. Ponadto strawność białka owadziego wynosi średnio 76–98% i jest wyższa niż orzeszków ziemnych i soczewicy i tylko nieznacznie niższa niż białka wołowego czy jaj. Mięso owadzie zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy, a szczególnie lizynę, tryptofan i treoninę. Owady stanowią też źródło przeciwutleniaczy, błonnika, witamin i składników mineralnych oraz wykazują działanie prebiotyczne. Z tego względu owady stanowią źródło składników pokarmowych o potencjalnie korzystnym efekcie zdrowotnym. Jednak zastosowanie owadów jadalnych wiąże się z ograniczeniami takimi jak: wysoka zawartość puryn, właściwości alergenne oraz jakość mikrobiologiczna. Niewątpliwie korzyści wynikające z rozpowszechnienia entomofagii przewyższają potencjalne zagrożenia. Z tego powodu w ciągu najbliższych lat w Europie spodziewany jest wzrost produkcji owadów jadalnych oraz produktów spożywczych wzbogaconych w owady.
Gabriela Hryniewicz
Studenckie Koło Żywienia Klinicznego przy Katedrze Żywienia Klinicznego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Tytuł: ICU-acquired weakness. Wyzwanie żywieniowe
Szacuje się, że między 25%, a 1oo% krytycznie chorych zmaga się z osłabieniem siły mięśniowej po hospitalizacji na Oddziałach Intensywnej Terapii (OIT). Wartości procentowe są jedynie szacunkowe, pokazują jednak skalę problemu. Należy pamiętać, że ta grupa nie jest heterogenna – część pacjentów choruje przewlekle na choroby wpływające na siłę mięśniową takie jak: myasthenia gravis, stwardnienie rozsiane. Termin ICU-acquired weakness (ICU-AW) dotyczy pacjentów z ciężkim zanikiem nieużywanych mięśni przy braku nieprawidłowości elektrofizjologicznych, najczęściej dotyczy mięśni kończyn oraz przepony. Wystąpienie ICU-AW wiąże się zarówno z konsekwencjami długo- jaki i krótkofalowymi takimi jak – przedłużony czas wentylacji mechanicznej, deficyty ruchowe, obniżenie jakości życia, wydłużony czas hospitalizacji, wzrost kosztów leczenia. Nadal brakuje jasnych wytycznych dotyczących diagnostyki i postępowania u pacjentów z rozpoznaniem tego rodzaju mięśniowej atrofii. Celem tego wykładu jest wyjaśnienie patofizjologii ICU-AW, wskazanie czynników ryzyka oraz metody pozwalający na screening pacjentów, a co najważniejsze wykazanie roli odpowiednio prowadzonej terapii żywieniowej w profilaktyce tego powikłania. Zachowanie beztłuszczowej masy ciała oraz odzyskanie masy mięśniowej wraz z jej wszystkim funkcjami nie jest możliwe bez odpowiedniej podaży białka i kalorii. Nadal istnieje wiele kontrowersji dotyczących optymalnego żywienia pacjentów OIT. Musimy pamiętać o konieczności zapewnienia optymalnej terapii żywieniowej dostosowanej do potrzeb pacjentów, podanej w odpowiednim czasie i na wszystkich etapach choroby. Podkreśla się również konieczność kontroli glikemii, badania wykazały, że zwiększenie dawki insuliny również nieznacznie chroniło przed rozwojem OIOM-AW. Nadal brakuje danych pozwalających ocenić odległy wpływ terapii żywieniowej na stan zdrowia pacjenta, powinien to być jeden z aktualnych priorytetów badawczych.
Gracja Samek
Studenckie Koło Żywienia Klinicznego przy Katedrze Żywienia Klinicznego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Tytuł: Leczenie żywieniowe w chorobach reumatycznych
Choroby reumatyczne to szeroka grupa schorzeń, u których w większości w patogenezie kluczową rolę odgrywa stan zapalny. Odpowiednią dietą można modulować stan zapalny i wpłynąć na przebieg choroby. Dieta śródziemnomorska oraz diety roślinne uznane są za przeciwzapalne, i wydają się być najlepszymi modelami żywieniowymi w celu redukcji różnych dolegliwości wśród pacjentów z chorobami reumatycznymi, szczególnie o podłożu autoimmunologicznym. Przeciwnie, dieta typu zachodniego bogata w cukier, sól, tłuszcz i produkty pochodzenia zwierzęcego wykazuje działanie prozapalne, co pogarsza samopoczucie oraz stan zdrowia chorych. Redukcja masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością, wraz ze współistniejącą chorobą reumatyczną przyczynia się do złagodzenia jej objawów i poprawy jakości życia, wskutek obniżenia się ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Niektóre choroby reumatyczne przebiegają z różnymi objawami ze strony układu pokarmowego, lub z jego zajęciem, co wiąże się z ryzykiem rozwoju nieodżywienia i wymaga podjęcia leczenia żywieniowego, gdyż niedożywienie pogarsza przebieg choroby i powoduje zwiększenie ryzyka zgonu wśród chorych. Dodatkowo, pacjenci z chorobami reumatycznymi narażeni są na rozwój sarkopenii, która wymaga podjęcia interwencji żywieniowej. Zaleca się, aby ocena stanu odżywienia była wykonywana przesiewowo u pacjentów z chorobami reumatycznymi, w celu profilaktyki niedożywienia w tej grupie osób. Poradnictwo żywieniowe oraz odpowiednia interwencja dietetyczna dostosowana do stanu zdrowia, objawów chorobowych i stopnia odżywienia pacjentów może pomóc zredukować objawy związane z chorobą reumatyczną oraz poprawić komfort życia pacjentów.
Aleksandra Mechlińska
Studenckie Koło Żywienia Klinicznego przy Katedrze Żywienia Klinicznego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Tytuł: Wyzwania w żywieniu pacjentów z mukowiscydozą
Mukowiscydoza jest chorobą genetyczną dziedziczoną w sposób autosomalny recesywny, wywołaną mutacjami w genie CFTR, zlokalizowanym w chromosomie 7. Mutacje prowadzą do zaburzenia funkcjonowania kanału chlorkowego odpowiedzialnego za transport Cl- i wody, w wyniku czego maleje zawartość wody w wydzielinie gruczołów, a tym samym dochodzi do zwiększenia ich lepkości. Zmiany w CF dotyczą przede wszystkim układu oddechowego i pokarmowego, jednak powikłania mogą obejmować wiele układów, stąd istota interdyscyplinarności w leczeniu pacjenta z mukowiscydozą. CF znacznie zwiększa ryzyko niedożywienia poprzez m.in. wzrost zapotrzebowania energetycznego, zaburzone łaknienie oraz zmniejszone wydzielanie enzymów trzustkowych, które skutkują zaburzeniami trawienia białek i tłuszczów oraz ich wchłaniania. Niedożywienie w CF wpływa negatywnie na chorobą podstawową, utrudnia leczenie i pogarsza rokowanie. Wykazano, że niezależnie od stanu układu pokarmowego sama poprawa stanu odżywienia wpływa pozytywnie na długość i jakość życia chorych. Z uwagi na częstość występowania zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki u pacjentów z CF jedną z głównych strategii profilaktyki niedożywienia stanowi terapia zastępcza enzymami trzustkowymi (PERT). Dobrze prowadzona zapobiega biegunkom tłuszczowym, poprawia stan odżywienia i pozwala na przyrost masy ciała. W praktyce w Polsce najczęściej stosuje się Kreon. W leczeniu mukowiscydozy stosuje się m.in. iwakaftor (Kalydeco), który wpływa na gen CFTR zwiększając jego aktywność przez co pomaga łagodzić objawy choroby. Udowodniono również jego działanie w poprawie stanu odżywienia u pacjentów z mukowiscydozą. Złożoność CF wymaga odpowiedniego leczenia opartego na współpracy interdyscyplinarnej, dlatego rola lekarza, pielęgniarki, dietetyka, farmaceuty i fizjoterapeuty jest bardzo istotna w zapewnieniu odpowiedniej opieki.
Magdalena Engler
Studenckie Koło Żywienia Klinicznego przy Katedrze Żywienia Klinicznego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Tytuł: Superfoods w leczeniu żywieniowym otyłości
Do podstawowych metod leczenia otyłości zalicza się między innymi odpowiednio zbilansowaną dietę oraz uprawianie aktywności fizycznej. 1 W ostatnich latach superfoods (z ang. super żywność) stają się coraz bardziej popularne wśród konsumentów. Nie ma jednoznacznej definicji superfoods, jednakże jedna z nich określa, że jest to żywność naturalna i nieprzetworzona, bogata w składniki odżywcze lub aktywne fitozwiązki, które przynoszą korzyści dla zdrowia. W związku z brakiem definicji nie ma ściśle określonej listy produktów, które można określić tym mianem. 2,3 W badaniach wykazano, że niektóre superfoods mogą być stosowane wspomagająco w leczeniu otyłości, a do mechanizmów, dzięki którym wykazują korzystne działanie zaliczyć można hamowanie wchłaniania węglowodanów i tłuszczów, supresję apetytu czy hamowanie różnicowania adipocytów.4 Pojawiają się coraz to nowsze badania kliniczne z ich zastosowaniem. Wykazano skuteczność spiruliny oraz zielonej kawy w leczeniu żywieniowym otyłości. 5–7 Nasiona chia mogą być stosowane w leczeniu otyłości u osób z cukrzycą typu 2.8 Jedynie nieliczne badania kliniczne zostały przeprowadzone, aby zbadać wpływ szeroko promowanych w mediach jagód acai, a ich wyniki są sprzeczne. 9,10 Potrzebne jest przeprowadzenie większej ilości dobrze zaprojektowanych badań w celu ustalenia skuteczności superfoods oraz czasu i dawki suplementacji, a także mechanizmów ich działania. Przy wyborze superfoods trzeba zachować ostrożność w kwestii deklaracji producenta, a także zwracać uwagę na kraj pochodzenia oraz certyfikację.
Piśmiennictwo
- Tchang BG, Saunders KH, Igel LI. Best Practices in the Management of Overweight and Obesity. Medical Clinics of North America. 2021;105(1):149-174.
- Liu H, Meng-Lewis Y, Ibrahim F, Zhu X. Superfoods, super healthy: Myth or reality? Examining consumers’ repurchase and WOM intention regarding superfoods: A theory of consumption values perspective. Journal of Business Research. 2021;137:69-88. doi:10.1016/J.JBUSRES.2021.08.018
- Barsby JP, Cowley JM, Leemaqz SY, et al. Nutritional properties of selected superfood extracts and their potential health benefits. PeerJ. 2021;9. doi:10.7717/PEERJ.12525
- Kim MJ, Kawk HW, Kim SH, et al. Anti-Obesity Effect of Hot Water Extract of Barley Sprout through the Inhibition of Adipocyte Differentiation and Growth. Metabolites. 2021;11(9). doi:10.3390/METABO11090610
- Moradi S, Ziaei R, Foshati S, Mohammadi H, Nachvak SM, Rouhani MH. Effects of Spirulina supplementation on obesity: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Complement Ther Med. 2019;47. doi:10.1016/J.CTIM.2019.102211
- Zarezadeh M, Faghfouri AH, Radkhah N, et al. Spirulina supplementation and anthropometric indices: A systematic review and meta-analysis of controlled clinical trials. Phytother Res. 2021;35(2):577-586. doi:10.1002/PTR.6834
- Asbaghi O, Sadeghian M, Rahmani S, et al. The effect of green coffee extract supplementation on anthropometric measures in adults: A comprehensive systematic review and dose-response meta-analysis of randomized clinical trials. Complementary Therapies in Medicine. 2020;51:102424. doi:10.1016/J.CTIM.2020.102424
- Vuksan V, Jenkins AL, Brissette C, et al. Salba-chia (Salvia hispanica L.) in the treatment of overweight and obese patients with type 2 diabetes: A double-blind randomized controlled trial. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases. 2017;27(2):138-146. doi:10.1016/J.NUMECD.2016.11.124
- Pala D, Barbosa PO, Silva CT, et al. Açai (Euterpe oleracea Mart.) dietary intake affects plasma lipids, apolipoproteins, cholesteryl ester transfer to high-density lipoprotein and redox metabolism: A prospective study in women. Clinical Nutrition. 2018;37(2):618-623. doi:10.1016/J.CLNU.2017.02.001
- Aranha LN, Silva MG, Uehara SK, et al. Effects of a hypoenergetic diet associated with açaí (Euterpe oleracea Mart.) pulp consumption on antioxidant status, oxidative stress and inflammatory biomarkers in overweight, dyslipidemic individuals. Clinical Nutrition. 2020;39(5):1464-1469.
Maja Czub
Studenckie Koło Żywienia Klinicznego przy Katedrze Żywienia Klinicznego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Tytuł: Praktyczne aspekty żywienia w Zespole Policystycznych Jajników
Zespół Policystycznych Jajników (PCOS) jest uważany za najczęstszą endokrynopatię występującą wśród kobiet w wieku rozrodczym. Choć nazwa Zespoł Policystycznych jajników może sugerować, że jest to zaburzenie głównie ginekologiczne, obecnie do postawienia diagnozy nie jest wymagany nieprawidłowy obraz jajników w badaniu ultrasonograficznym. Dokładna etiologia tej jednostki nie jest w pełni wyjaśniona, jednak za główną jej przyczynę uważa się nieprawidłowe funkcjonowanie pętli podwzgórze–przysadka–jajnik. Udowodniono, że znaczący wpływ na rozregulowanie gospodarki hormonalnej, które występuje u pacjentek z PCOS ma wpływ współwystępowanie otyłości, insulinooporności, a także nieprawidłowy mikrobiom jelitowy. Prawidłowe leczenie Zespołu Policystycznych Jajników powinno opierać się na multidyscyplinarnej współpracy pomiędzy specjalistami z zakresu ginekologii, endokrynologii, kardiologii, diabetologii i dermatologii oraz dietetykami. Ze względu na metaboliczne podłoże PCOS, dietoterapia odgrywa ważną rolę w procesie leczenia. Badania pokazuję, że w przypadku pacjentek z nadwagą lub otyłością utrata już 5% masy ciała korzystnie wpływa na obniżenie wykładników stanu zapalnego oraz insulinooporności. Dodatkowo utrata takiej samej masy ciała poprzez stosowanie diety o niskim indeksie glikemicznym (low-IG), śródziemnomorskiej czy postu przerywanego (IF) daje lepsze rezultaty niż zwykła dieta o ujemnym bilansie kalorycznym. Związek ten przypisuje się antyzapalnym właściwościom tych diet i mniejszym wzrostom glikemii poposiłkowej, która wiąże się z nasileniem stanu zapalnego poprzez między innymi proces nieenzymatycznej glikacji białek oraz dysproporcje w stosunku NADH:NAD. Badanie przeprowadzone na polskiej populacji pokazuje, że dieta pacjentek z PCOS często nie jest prawidłowo zbilansowana, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią podaż minerałów takich jak wapń, potas i magnez, witamin – głównie kwasu foliowego oraz błonnika.
Bibliografia
- Barrea L, Marzullo P, Muscogiuri G, et al. Source and amount of carbohydrate in the diet and inflammation in women with polycystic ovary syndrome. Nutr Res Rev. 2018;31(2):291-301. doi:10.1017/S0954422418000136
- Baoying Liao, Jie Qiao Yanli Pang Central Regulation of PCOS: Abnormal Neuronal-Reproductive-Metabolic Circuits in PCOS Pathophysiology Front Endocrinol (Lausanne). 2021 May 28;12:667422. doi: 10.3389/fendo.2021.667422. eCollection 2021.
- Szczuko M, Skowronek M, Zapałowska-Chwyć M, Starczewski A Quantitative assessment of nutrition in patients with polycystic ovary syndrome (PCOS) Rocz Panstw Zakl Hig. 2016;67(4):419-426.
